Nieobliczalne

Kategorie

Wszystkie (15)

Matematyka (3)

Narzędzia (3)

Nauka (2)

Psychologia (1)

Python (1)

R (4)

Statystyka (6)

Rozkłady próbkowania i rozkłady $t$

Największe nieporozumienie w statystyce

Statystyka

W tym wpisie wprowadzam bardzo ważne rozróżnienie, które uwielbia się mylić wszystkim -- od studentów po profesorów (tych mniej siedzących w statystyce). Czym innym jest rozkład zmiennej, a czym innym jest rozkład próbkowania. Co więcej, rozkłady próbkowania leżą u podstaw wnioskowania statystycznego, to koncept fundamentalny, więc warto je docenić. Są one podstawą wartości $p$. To one (a nie rozkłady zmiennych!) powinny być normalne do analiz parametrycznych. Omawiam tutaj też błąd standardowy i Centralne Twierdzenie Graniczne.

29 października 2023

Jakub Jędrusiak

Gęstość prawdopodobieństwa i rozkład normalny

Statystyka

Matematyka

Istnieje szczególny rodzaj wykresów zwany wykresami gęstości. A nie jest to pierwszy lepszy wykres -- wykresy gęstości prawdopodobieństwa to fundament całej statystyki. I bardzo łatwo jest czytać je źle. Dlatego w tym wpisie omawiam, jak czytać takie wykresy i jak je liczyć. Jest to łagodne wprowadzenie do rozkładu normalnego i jego dystrybuanty.

27 sierpnia 2023

Jakub Jędrusiak

Funkcje matematyczne

Statystyka

Matematyka

Funkcja to absolutnie fatalna nazwa na dość prosty w swojej idei twór. W tym wpisie postaram się wyjaśnić po ludzku czym są funkcje w matematyce i jak z nich korzystać. Najważniejsze, co chcę jednak zrobić, to przygotować grunt pod zrozumienie funkcji liniowych w analizie regresji.

Jakub Jędrusiak

Tworzenie pakietów w R

R

Po co pisać własne pakiety w R? Widzę dwa powody. Po pierwsze możemy mieć pewną kolekcję funkcji, których często używamy w różnych analizach. Możemy je w pewnym momencie chcieć zebrać w jedno miejsce. Po drugie możemy chcieć się podzielić naszymi funkcjami z innymi, czy to z zespołem, czy ze światem. W obu przypadkach pakiet jest lepszą, bardziej uporządkowaną i łatwiejszą w używaniu opcją niż pliki ze skryptami.

Jakub Jędrusiak

Znajdź i zmień to narzędzie ostateczne

Oszczędzanie czasu z wyrażeniami regularnymi

Narzędzia

Jest takie narzędzie, które nie ma szerokiej publiczności poza światem technicznym, a pozwala oszczędzić naprawdę dużo czasu. Całkowicie poważnie twierdzę że powinno ono być nauczane w szkole, razem z obsługą programów do pisania. Sądzę, że przyda się ono każdemu, kto cokolwiek pisze na komputerze, nieważne, czy jest to profesor, księgowa czy zwykły Kowalski. Mowa tutaj o wyrażeniach regularnych (*Regular Expressions*, RegEx), które przybliżam w tym tekście.

Jakub Jędrusiak

Jak wspólnie pisać analizę statystyczną?

Git, GitHub i integracja z RStudio

Narzędzia

R

Przestawienie się z programu typu SPSS na R daje nam wiele korzyści, w tym umożliwia łatwe wspólne pisanie analiz statystycznych. W końcu kod to tekst. Skoro możemy w Google Docs wspólnie tworzyć dokumenty, to czemu nie mielibyśmy wspólnie pisać analizy statystycznej? Do współpracy przy kodzie nie wykorzystujemy jednak nie Google Docs, ale specjalny protokół znany jako Git.

Jakub Jędrusiak

Nie pisz (prawie) tego samego 100 razy

Automatyzacja powtarzalnego tekstu za pomocą Pythona

Python

Nauka

Narzędzia

Wspominałem już, że nie znoszę mechanicznej pracy. A królową wśród prac mechanicznych jest pisanie wiele razy prawie tego samego tekstu, który różni się tylko w szczegółach. Zdarza się to non-stop. Jednocześnie jest to ten rodzaj pracy, który można niskim kosztem zautomatyzować. W tym wpisie postaram się pokazać, jak można uniknąć góry bezsensownej pracy za pomocą prostych pętli i funkcji `print()` w Pythonie.

Jakub Jędrusiak

Metaprogramowanie w R

Dlaczego moja funkcja nie działa?

Piękno pakietu `tidyverse` polega na tym, że zupełnie zmienia sposób w jaki wpisujemy nazwy kolumn do funkcji – bez głębszego zastanawiania się. To zupełnie inaczej, niż w większości języków programowania. To tzw. Tidy Evaluation (Tidy Eval) ułatwia pisanie zwykłego kodu, ale zaskakująco utrudnia pisanie własnych funkcji.

Jakub Jędrusiak

Lepiej niż ChatGPT

AI do pomocy w researchu naukowym

Nauka

W świecie Diuny komputery były zakazane (po wielkim buncie maszyn). Ich zadania przejęli mentaci – ludzie specjalnie wyszkoleni do tego, żeby pamiętać wielkie ilości informacji, łączyć je i podawać. Mentaci byli o tyle lepsi od komputerów, że można było z nimi rozmawiać naturalnym językiem. Dziś jesteśmy coraz bliżej zatoczenia koła i stworzenia elektronicznego mentata. Kompletnie znikąd napadła na nas rewolucja technologiczna. Nie wiadomo skąd pojawiły się ChatGPT, DALL·E, GitHub Copilot i im podobne. Nie da się jednak zaprzeczyć, że te narzędzia są użyteczne, w tym w nauce. Ale nie wszystkie narzędzia sprawdzają się równie dobrze.

29 kwietnia 2023

Jakub Jędrusiak

Listy, pętle i automatyzacja w R

R

Automatyzacja to jedna z najpotężniejszych zalet R, której nie mają programy statystyczne oparte na interfejsie graficznym. Jeśli chcemy zrobić jakąś czynność wiele razy tak samo lub prawie tak samo, możemy wykorzystać siłę programowania i zrobić to setki razy używając ledwie kilku linijek. Podstawowym sposobem automatyzacji w R -- czym różni się od wielu innych języków programowania -- są listy, czyli zbiory obiektów.

Jakub Jędrusiak

Podstawy programowania w R

Statystyka

R

Pisanie analiz statystycznych w R jest coraz bardziej powszechne. Nie bez powodu. W R da się zrobić wszystko, jest darmowe i pozwala na automatyzację. Jak zacząć uczyć się R? Odpowiadam na to w tym tekście.

Jakub Jędrusiak

Kombinatoryka

Matematyka

Ile wykonano uścisków dłoni w pomieszczeniu, w którym jest 100 osób? Omawiam tutaj trzy podstawowe pojęcia kombinatoryki -- wariacje, kombinacje i permutacje.

Jakub Jędrusiak

Testy statystyczne i wartość p

Statystyka

Czymże jest prawda? Czy czegokolwiek możemy być pewni? Nie lubimy się pakować w takie pytania, bo łatwo dojść do odpowiedzi „nie", a wtedy tracimy grunt pod nogami. Część z nas zgodzi się, że *tak naprawdę* niczego nie możemy być pewni. W końcu zawsze może się okazać, że żyjemy w Matrixie, a wtedy żadne dowody nie mają znaczenia. Ale jednak pewnych rzeczy jesteśmy bardziej pewni niż innych.

21 września 2022

Jakub Jędrusiak

Wyjaśnianie wariancji i test F

Statystyka

Co to znaczy, że geny wyjaśniają 90% wariancji wzrostu? Że z moich 170 cm wzrostu 153 cm zawdzięczam genom, a pozostałe 17 cm środowisku? Czym w ogóle jest wariancja? Odpowiem na to pytanie, jak i wprowadzę pojęcie modelu i jego testowania.

Jakub Jędrusiak

Pamięć w służbie ucznia

Potencjał technik uczenia się w edukacji

Psychologia

Przy coraz powszechniej obserwowanym zjawisku wypalenia szkolnego pośród uczniów, a także niskiej długoterminowej skuteczności ogólnie stosowanych technik uczenia się, pojawia się potrzeba nabycia przez uczniów nowych, skuteczniejszych sposobów zdobywania wiedzy. Jest to szczególnie ważne, biorąc pod uwagę wysokie rozpowszechnienie fałszywych informacji na temat uczenia się. Artykuł redefiniuje pojęcie technik uczenia się odróżniając je od mnemotechnik, podaje ogólne prawidłowości rządzące zapamiętywaniem, a także omawia trzy konkretne techniki – pałac pamięci, metodę Feynmana i fiszki elektroniczne z wykorzystaniem otwartego programu Anki.

Jakub Jędrusiak